عێراق گەورەترین بەرهەمهێنەری نەوتە و هێشتا بە دەست قەیرانی وزەوە دەناڵێنێت

سبەی

هەرچەندە یەکێک لە گەورە بەرهەمهێنەرانی نەوت، بەڵام ساڵ لە دوای ساڵ قەیرانی وزە لە عێراقدا زیاتر دەبێت. سەرەڕای ئەوەی زیاتر 100 ساڵە بەرهەمێنەری نەوتە، بەڵام تا ئێستا کێشەی کارەبای هەیە. 

بەپێی راپۆرتێکی ئۆیڵ پرایس، سەرەڕای ئەوەی یەکێکە لە گەورە بەرهەمهێنەرانی نەوت، بەڵام 46 ملیۆن هاوڵاتیی عێراق تا ئێستا کارەبای پێویستییان نییە. لەم کەشەدا کە پلەی گەرمی لە ژمارەیەک لە شارەکانی خوارووی عێراق دەگاتە سەروو 50 پلەی سیلیزی کارەبای پێویستییان نییە بۆ خۆفێنکردنەوە.

هۆکارەکان بۆ قەیرانی وزە زۆرن، وەک لە راپۆرتەکەی ئۆیڵ پرایسدا هاتووە، یەکێک لە هۆکارەکان ئەنجامنەدانی وەبەرهێنان بووە لە بواری وزەدا. لە 2003ـەوە تا ئێستا کە زیاتر لە 22 ساڵ دەکات، پرۆژەیەکی ستراتیژی وەبەرهێنان لە سێکتەری وزەدا نەکراوە، ئەوەش بۆ ناسەقانگیری سیاسی و گەندەڵی ئیداری دەگەڕێتەوە کە زۆربەی دامودەزگاکانی عێراقی تەنیوە. لە ئەنجامدا کەرتی وزە پشتگوێ خراوە.

هاوردەکردنی غازی سروشتی لە وڵاتانی دیکەوە، یەکێکی دیکەیە لە هۆکاری قەیرانی بێ کارەبایی لە عێراقدا. بەپێی راپۆرتەکەی ئۆیڵ پرایس، عێراق 47%ـی غازی سروشتی لە ئێرانەوە هاوردە دەکات، ئەوەش ناتوانرێت لە درێژمەودادا پشتی پێببەسترێت بەهۆی سزاکانی ئەمەریکاوە لەسەر ئێران.

لەبەر ئەوەی عێراق پشت بە غازی سروشتی خۆی نابەستێت، بۆیە لەو بوارەدا زۆر لە دوایە و پەرەپێدان لە بوارەکەدا ناکات.

هەر بەپێی راپۆرتەکەی ئۆیڵ پرایس، هۆکارێکی دیکە بۆ قەیرانی وزە لە عێراقدا بۆ نەبوونی وەبەرهێنان لە وزەی نوێبووەوە دەگەڕێتەوە، لەو رێگەیەوە بەشێکی زۆر وزەی عێراق بەفیڕۆدەچێت. لە ئێستادا عێراق کەمتر لە 28 هەزار مێگاوات کارەبا بەرهەم دە‌هێنێت، ئەوەش بەراورد بە پێداویستی ناوخۆ بۆ دابینکردنی کارەبایەکی شایستە بۆ دانیشتوانەکەی زۆر کەمترە، چونکە بۆ دابینکردنی کارەبای 24 کاتژمێری عێراق پێویستی بە زیاتر لە 50 هەزار مێگاوات هەیە.

هاوشێوەی زۆرینەی کەرتەکانی دیکە، کەرتی وزەش لە عێراقدا قوربانی گەندەڵی و خراپ ئیدارەدانە.

بۆ چارەسەرکردنی قەیرانی وزە، عێراق پێویستی بە پرۆژەی ستراتیژی درێژمەوادایە، هەروەها پشتی بەستن زیاتری وڵاتەکەیە بە وزەی نوێبووەوە و دابینکردنی کارەبا لە رێگەی تیشکی خۆرەوە.

لە هەمووی گرنگتر بۆ چارەسەرکردنی قەیرانی وزەکەی، عێراق دەبێت سەربەخۆیی ئابووری بەدەستبهێنێت و چیتر پشت بە غازی سروشتی ئێران نەبەستێت.