ئەمەریکا رێگە بە فەلەستینیەکان نادات بەشداریی کۆبوونەوەی نەتەوەیەکگرتووەکان بکەن

سبەی

مانگی داهاتوو کۆبوونەوەی گشتی نەتەوەیەکگرتووەکان لە نیویۆرک ئەنجام دەدرێت. وەک بەشێک لە سزاکان لەلایەن ئەمەریکاوە، ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ رێگە بە بەرپرسان و دیپلۆماتکارانی دەسەڵاتی فەلەستینی نادات بچنە وڵاتەکەیان.

ئەمڕۆ هەینی (29ـی ئابی 2025)، وەزارەتی دەرەوەی ویلایەتەیەکگرتووەکانی ئەمەریکا رایگەیاند، ئیدارەی ترەمپ جەخت لە پابەندبوونی خۆی بە پێنەدانی ڤیزە بە بەرپرسان و دیپلۆماتکارانی دەسەڵاتی کاتی فەلەستین دەکاتەوە.

لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە ئەمەریکا پێش کۆبوونەوەی کۆمەڵەی گشتی نەتەوەیەکگرتووەکان کە بڕیارە لە مانگی ئەیلول ئەنجامبدرێت، ڤیزەی ئەندامانی رێکخراوی رزگاریخوازی فەلەستین و دەسەڵاتی فەلەستینی رەتدەکاتەوە و ناتوانن بەشداریی لە کۆبوونەوەکە بکەن.

بەپێی راگەیەندراوەکە تەنانەت مەحمود عەباس، سەرۆکی دەسەڵاتی کاتی فەلەستین ناتوانێت بچێتە ئەمەریکا بۆ بەشداریکردن لە کۆبوونەوەی گشتی نەتەوەیەکگرتووەکان کە بڕیارە مانگی داهاتوو لە نیویۆرک ئەنجامبدرێت.

لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە، "هەڵوێستی ئیدارەی ترەمپ روونە لەو بارەیەوە، لە پێناو بەرژەوەندی ئاسایشی نیشتمانی ئەمەریکا دەبێت لێپرسینەوە لەگەڵ دەسەڵاتی فەلەستینی و رێکخراوی فەتح-دا بکەین بەهۆی پابەندنەبوونیان بە بەڵێنەکانیان و پەراوێزخستنی ئاسۆکانی ئاشتی."

سزای ئەمەریکا بۆ سەر فەتح و دەسەڵاتی فەلەستین

بەپێی راگەیەندراوێکی وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریکا، کە (31ـی تەمموزی 2025) بڵاوکراوەتەوە، وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریکا، کۆنگرێسی ئاگادار کردووەتەوە بزوتنەوەی فەتح و دەسەڵاتی فەلەستین بەڵێنەکانیان نەبردووەتە سەر، کە لە 1989 لەسەری رێککەوتبوون.

وەک لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە: ئەو دوو رێکخراوە، ئەو بەڵینانەی لەسەری رێککەوتبوون شکاندوویانە بە پاڵپشتیکردنی دادگا نێودەوڵەتییەکان دژی ئیسرائیل.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریكا دەشڵێت "ئەو دوو گرووپە لە پاڵپشتییەکانیان بۆ تیرۆر بەردەوام بوون، ئەوەش لە رێگەی هاندان بۆ توندوتیژی لە کتێب و بڵاوکراوەکانیاندا و پێدانی پارە بە تیرۆریستەکان و خێزانەکانیان".

لەبەر ئەو هۆکارانە، وەک لە راگەیەندراوەکەی وەزارەتی دەرەوەدا هاتووە: ئەمەریکا بڕیاریداوە بە سزادانیان، ئەوەش بە واتای رەتکردنەوەی ڤیزا بۆ ئەندامان و سەرکردایەتی هەردوو گرووپی فەتح و دەسەڵاتی فەڵەستین.

لە کۆتایی راگەیەندراوەکەشدا هاتووە: ئەمەریکا باوەڕی وایە، ئەو سزایانە پێویستن بۆ پاراستنی ئاسایش و بەرژەوەندییەکانیان و بۆ لێپرسینەوە لە سەرکردە فەڵەستینییەکان.

بزوتنەوەی فەتحی فەڵەستین لە یەكی كانونی دووەمی 1965 دامەزراوە، یەكەم رێكخراوی "شۆڕشگێڕی" دژ بە دەوڵەتی ئیسرائیل بووە، كە لەسەر دەستی یاسر عەرەفات بزوتنەوەكە بەهێزكراوە.

یاسر عەرەفات لە ساڵی 2004 كۆچی دواییكرد، زۆربەی دامەزرێنەرانی بزوتنەوەی فەتح یاخود رێكخراوی ڕزگاریخوازی فەڵەستین كە لە سەرەتای پەنجاكانی سەدەی رابردوەوە چالاكبوون، لەلایەن ئیسرائیلەوە كوژراون.

تا ساڵی 2006 بزوتنەوەی فەتح و حەماس پێكەوە فەڵەستنیان بەڕێوەدەبرد، بەڵام دواتر كە هەڵبژاردن ئەنجامدرا حەماس دەسەڵاتی كەرتی غەززەی وەرگرت.