فوئاد حسێن: ئەمەریکا لێخۆش بوون بۆ کڕینی غازی ئێران درێژناکاتەوە

سبەی

وەزیری دەرەوەی عێراق ئاشکرای دەکات، ئەمەریکا بە فەرمی پێی وتوون کە لێخۆش بوون بۆ کڕینی کارەبا و غازی ئێران بۆ عێراق درێژ ناکاتەوە و بەهۆیەوە وەرزێکی قورس چاوەڕێی عێراق دەکەن.

فوئاد حسێن وەزیری دەرەوە و جێگری سەرۆک وەزیرانی عێراق لە چلوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆیندا ئاشکرای دەکات لە کۆبونەوەیەکی لەگەڵ وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا کە لە پاریس بەڕێوەچووە پێی راگەیاندووە کە لێخۆشبوون بۆ کڕینی غازو کارەبای ئێران ئێران بۆ عێراق کۆتایی هاتووە بە هیچ شێوەیەک درێژی ناکەنەوە.

فوئاد حسێن رایگەیاند: جیاوازی هەیە لەنێوان کارەبا و غاز، کێشەکە ئەوەیە کە غاز دەکڕین لە ئێران چۆن پارەکەی دەدەیت، کە ئەوانی غاز بە عێراق دەفڕۆشن پارەکەی لە بانکی بازرگانی عێراق (تی بی ئای) کۆدەبێتەوە، ئێمە لێکتێگەیشتنمان هەیە لەگەڵ ئەمەریکا بۆ ئەوەی کەرەستەی کشتوکاڵی و پزیشکی لە ئێران بکڕین، هاوردەکردنی ئەو کەرەستانەش دۆسیەیەکی مرۆییە، بەڵام بۆ بابەتی غاز بەهیچ شێوەیەک ئەمەریکا ئامادەنییە لێخۆشبوونەکە درێژ بکاتەوە.

وتیشی :"هیوادارم وەزارەتی کارەبا و نەوت و وەزارەتەکانی دیکە کاربکەن بۆ تێپەڕاندنی ئەو قۆناغە، چونکە چەند ماگی داهاتوو قورس دەبێت بۆ عێراق".

سەرچاوەی جێگرەوە

هاوکات لەگەڵ کۆتایی هاتنی وادەى پشتبەستنی عێراق بە غازی ئێران و رێگەپێدانى لەلایەن ئەمەریکاوە، وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریکا جەختدەکاتەوە کە پێویستە بەغداد بە زووترین کات پشتبەستنی بە سەرچاوەکانى وزەى ئێران نەهێڵێت.

لەگەڵ وەستاندنی هاوردەکردنی غازی ئێرانی، کە لەم مانگەوە دەستپێدەکات، دەبێت حکومەتی عێراق بەدوای جێگرەوەدا بگەڕێت بۆ ئەو سوتەمەنییەی کە پێویستیەتى بۆ کارپێکردنی وێستگەکانی کارەبا، لەکاتێکدا شارەزایان پێشبینی هاوینێکی سووتێنەر و بێ وزە دەکەن.

بەپێی داتاکانی حکومەت، عێراق بۆ کارپێکردنی وێستگەکانی کارەبا، ڕۆژانە پشت بە 50 ملیۆن مەتر سێجا غازی ئێران دەبەستێت.

تامی بروس وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا جەختیکردەوە، بەخشین لە سزاکانی سەر عێراق بۆ هاوردەکردنی غازی ئێرانی، لەمانگی ئادار کۆتایی دێت، بەبێ ئەوەى ئاماژە بەهیچ ئەگەرێک بکات بۆ درێژکردنەوەى وادەى  لێخۆشبوون لە عێراق لەو بارەیەوە. 

وشککردنی سەرچاوەکانی پارەدارکردن

ئامانجی ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ ئەوەیە، سەرچاوەکانی پارەدارکردنی ئێران وشک بکات و دەستڕاگەیشتنی بە دۆلار کورت بکاتەوە، بۆ ئەوەش داوای لە عێراق کردووە هەنگاو بە هەنگاو لە ئێران دووربکەوێتەوە، بەتایبەتی وەبەرهێنان و غازو سوتەمەنی کە بەسەرچاوەی پارەدارکردنی ئێران دادەنرێت، یەکێکی دیکەیە لەو دەرچانەی کە ئەمەریکا دەیەوێت بەسەر تاراندا دایبخات.

دەرفەتە 120 رۆژییەکە کۆتایی هات

 ئیدارەی بایدن لە کۆتایی دەسەڵاتیدا 120 رۆژ مۆڵەتى بە عێراقدا غاز لە ئێرانەوە هاوردە بکات، ئیدارەی ترەمپیش نیەتی ئەوەی نییە جارێکی دیکە ئەو دەرفەتە بداتەوە بە عێراق بۆ کڕینی کارەبا و غاز، ئەوەش بەپێی یاداشتی دووەمی سەرۆکایەتی ئەمەریکا تایبەت بە ئاسایشی نیشتیمانی ئەمەریکا لە 4ـی شوباتی ئەمساڵ ئیمزای کرد بۆ ئەوپەڕی فشارخستنە سەر ئێران.

ئەمەریکا پێیوایە، بە نوێ نەکردنەوەی گرێبەستی نێوان ئێران و عێراق بۆ کڕینی کارەبا و غاز، عێراق سەربەخۆیی زیاتر لە رووی وزە و کارەباوە بەدەستدەهێنێت، کە زۆر پشت بە ئێران دەبەستێت و ناچاری دەکات بۆ هاوینی 2025 لەسەر پێیەکانی خۆی بوەستێت یان دەرچەی دیکە بدۆزێتەوە.

لەدەستدانی 40%ـی کارەبا

شارەزایان پێیانوایە فشارەکانی سەر عێراق بۆ کۆتاییهێنان بە هاوردەکردنی کارەبا و غاز لە ئێرانەوە بۆ ئەم قۆناغە گونجاو نییە، چونکە بەوهۆیەوە عێراق 40%ـی وزەی کارەبای بۆ ئەم هاوینە لەدەست دەدات و ناشتوانێت دەستوبرد ئەو دۆسیەیە چارەسەر بکات و جێگرەوەی کارەبا و غازی ئێران بۆ ئەم هاوینە دابین بکات.

ئەو سزا ئابووریانەی کە چاوەڕوان دەکرێت، ئەمەریکا بەسەر ئێراندا بیسەپێنێت، کاریگەرییەکانی زیاتر لەسەر عێراق دەردەکەوێت، چاوەڕوان دەکرێت ئەو سزایانە لە هاوینی گەرمی ئەمساڵدا عێراق بێکارەبا بکات و گەرما تاقەت پڕوکێنەکەی بیسوتێنێت.

کەرتی کارەبا

لە رووی دابینکردنی ووزەی کارەباوە، جگە لەوەی عێراق بە راستەوخۆ بۆ چەند ناوچەیەکی پشت بە کارەبای ئێران دەبەستێت، بەشێک لە وێستگەکانی بەرهەمهێنانی کارەباشی پشت بە غازی ئێران دەبەستێت، ئەگەر بێتوو ئەمەریکا رازی نەبێت بە درێژکردنەوەی گرێبەستی کڕینی غازی ئێران لەلایەن عێراقەوە بۆ دابینکردنی کارەبا، ئەوا عێراق لە رووی بەرهەمهێنانی کارەباوە توشی کورتهێنانێکی گەورە دەبێت، بە تایبەتی بۆ وەرزی هاوین کە پلەی گەرمای عێراق دەگاتە 50 پلە و زیاتریش.

سزاکەی ئەمەریکا، عێراق ناچار دەکات بە دوای سەرچاوەی دیکەی دابینکردنی وزەی کارەبادا بگەڕێت، بەتایبەتی بەستنەوەی تۆڕی کارەبای نیشتیمانی عێراق بە وڵاتانی کەنداو و لەناویاندا ئوردن، ئەوەش شمشمێرێکی دوو سەرەیە سەرچاوەی دیکەی کارەبا بۆ عێراق دابین دەکات و کاریگەرییە ئابورییەکی لەسەر ئێرانیش زیاد دەبێت بەوەی سەرچاوەیەکی داهاتی ووشک دەکات.

لەدەستدانی 8000 مێگاوات 

ئەگەر ئەمەریکا رازی نەبێت بە نوێکردنەوەی گرێبەستی کڕینی غاز بۆ بەرهەمهێنانی کارەبا لەلایەن عێراقەوە، ئەوا 8000 مێگاوات کارەبا لەدەستدەدات، هەرچەندە داوایکردووە ئەمەریکا رێگەی پێبدات هاوشێوەی ئیدارەی بایدن شەش مانگ شەش مانگ گرێبەستەکەی نوێ بکاتەوە و بەردەوام بێت لە هاوردەکردنی غازی ئێران بۆ وێستگەکانی بەرهەمهێنانی کارەبا، بەڵام پێناچێت وەڵامی ئەمجارەی واشنتن ئەرێنی بێت، بۆ ئەوەش عێراق پێویستی بە دۆزینەوەی سەرچاوەی دیکەیە، چونکە ئیدارەی ترەمپ سوورە لەسەر سەپاندنی ئەوپەڕی سزا و فشار بەسەر ئێراندا بۆ ئەوەی ناچاری بکات مل بە داواکارییەکانی بدات.

هاوینی گەرم

لەئێستادا خواستی عێراق لەسەر وزەی کارەبا دەگاتە زیاتر لە 45 هەزار مێگاوات کارەبا و لە وەرزی هاویندا زۆر زیاتر دەکات، بەڵام لەئێستادا عێراق توانای بەرهەمهێنانی تەنها 27 هەزار مێگاوات کارەبای هەیە، ئەگەر ئەو غازەی ئێران ببڕێت هاوینێکی قورس و گەرم و بێکارەبا چاوەڕوانی ناوەڕاست و باشوری عێراق دەکات.

شارەزایان پێشنیاز دەکەن، عێراق پەلەبکات لە دۆزینەوەی سەرچاوەی غازی جێگرەوە، لە قۆناغی یەکەمدا هاوردەکردنی لە سعودیە و دواتریش پەلەکردن لە چارەسەرکردنی ئەو غازەی لە کێڵگەکانی نەوت رۆژانە بە هەدەر دەچێت و دەسوتێت و نزیکەی 30%ـی بەرهەمەکەیەتی.

6 ملیار دۆلار

پێشتر ئاستی هاوردەکردنی غازی ئێرانی لەلایەن عێراقەوە گەیشتبووە 50 ملیۆن مەتر سێجا لە رۆژێکدا و تێچووەکەشی لەنێوان 5 بۆ 6 ملیار دۆلاری ساڵانەدایە، ئیدارەی ئەمەریکا بەردەوام چاوی لە پارە زۆرەیە کە دەچێتە خەزێنەی عێراقەوە و دەیەوێت بەهەر رێگایەک بێت بەری پێبگرێت و ئەو سەرچاوە گەورەیەش ووشک بکات.