بەغداد پرسیاری تاقیکردنەوە لە زانکۆکانی کەرکوک و موسڵ و دیالە بە زمانی کوردی قەدەغە دەکات

سبەی

وەزارەتی خوێندنی باڵای عێراق، بە نوسراوی فەرمی زانکۆکانی کەرکوک، موسڵ و دیالە ئاگادار دەکاتەوە، کە نابێت بە زمانی کوردی پرسیاری تاقیکردنەوە بۆ خوێندکارانیان دەربکەن، یان پرسیارەکان لە عەرەبی و ئینگلیزییەوە وەربگێڕن بۆ کوردی.

نوسراوەکە رۆژی (16ـی تەمموزی 2025) لەلایەن بەشی خوێندن و پلاندانانی وەزارەتی خوێندنی باڵای توێژینەوەی زانستی بە ئیمزای حەیدەر عەبد زەهد، بریکاری وەزارەت بۆ کاروباری توێژینەوەی زانستی ئاڕاستەی سەرۆک و زانکۆکانی کەرکوک، موسڵ و دیالە کراوە سەبارەت بە خوێندن و پرسیاری تاقیکردنەوەکان بە زمانی کوردی و تیایدا ئاماژەی بەوەکردووە، کە وەزیری خوێندنی باڵا لە رۆژی (30ـی حوزەیرانی 2025) رەزامەندی نیشانداوە لەسەر کۆنوسی لیژنەیەکی وزاریی کە مانگی ئەیلولی 2024 پێکهێنراوە، سەبارەت پرسیاری تاقیکردنەوەکان بە زمانی کوردی.

لە نوسراوەکەی وەزارەتی خوێندنی باڵادا، ناوەڕۆکی نوسراوێکی پێشووتری ساڵی 2010ـی لەوبارەیەوە رەتکردوەتەوە و زانکۆ و کۆلێژەکانی پابەند کردووە بەوەی کە پرسیاری تاقیکردنەوە بە زمانی خوێندنە و بەهیچ شێوەیەک و لە هیچ دۆخێکدا ناکرێت وەربگێڕدرێت، ئەوەش بەپێی رای یاسایی ئەو لیژنەیە کە زمانی وانەوتنەوە و خوێندن عەرەبی و ئینگلیزییە، پێویست پرسیار و وەڵامەکانیش بە زمانی خوێندن بێت.

وەزارەتی خوێندنی باڵا سەرجەم کۆلێژ و زانکۆکانی حکومی و ئەهلی لە پارێزگاکانی کەرکوک و موسڵ و دیالە پابەند کردووە بەوەی پرسیاری تاقیکردنەوەکان وەرنەگێڕن بۆ هیچ زمانێکی دیکەی بەدەر لە زمانی خوێندن، هەڕەشەی ئەوەش دەکات، هەر زانکۆیەک ئەو کارەبکات رێکاری یاسایی بەرامبەر دەگیرێتە بەر.

دوای دەرچوونی بڕیارەکەی وەزارەتی خوێندنی باڵای عێراق، رۆژی 23ـی تەمموزی 2025 لەلایەن هۆبەی پلانی زانکۆی کەرکوکەوە گشتاندن بە نوسراوەکە کراوە بۆ سەرجەم راگرایەتی کۆلێژەکان بۆ ئەوەی پابەندبن پێوەی و کاری لەسەر بکەن.

شارەزایانی یاسایی و مامۆستایانی زانکۆ، ئەو بڕیارەی وەزارەتی خوێندنی باڵای عێراق بە پێچەوانەی دەستووری عێراق و پێشێلكردنی یاسا دادەنێن، بەوپێیەی لە ماددەی 4ـی دەستووری عێراقدا هاتووە كە زمانەكانی (عەرەبی و كوردی دوو زمانی فەرمین لە عێراقدا).

بەپێی هەمان ماددە، مافی خوێندن نەك هەر بە زمانەكانی عەرەبی و كوردی دراوە، بەڵكو ئەو مافە بە پێکهاتەکانی دیکەی (توركمان و سریان و ئەرمەنییەكان) یش دراوە، کەلەسەر بنەمای یەکسانی لە هەموو دامەزراوەكانی عێراقدا هەردوو زمانەكە بەكار بهێنرێت.

لەوبارەیەوە د.لەتیف شێخ مستەفا دادوەر و پسپۆڕی یاسای دەستوریی دەڵێت: بەپێی ئەو نوسراوە وەزارەتی خویندنی باڵای عێراق قەدەغەی کردوە کە پرسیار لە زانکۆکانی موسڵ و کەرکوک و دیالە بکریت بە کوردی بۆ قوتابیانی کورد، ئەمەش پێشێلکردنی تەواوەتی دەستورە، قوتابی کورد نەک هەر لەو زانکۆیانە، بەڵکو لە هەموو زانکۆکانی عیراق بۆی هەیە داوا بکات پرسیاری بۆ بکرێت بە کوردی و تەنانەت بە کوردیش وەڵام بداتەوە.

ئەو پسپۆڕەی یاسای دەستوریی، کە پێشتر ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بووە، داوا دەکات نوێنەرایەتی کورد لێپرسینەوە لە وەزیری خوێندنی باڵا بکەن لەسەر ئەو پێشێلکارییە دەستورییەی کە بریکارەکەی کردویەتی، حکومەتی هەرێمیش دەبێت هەڵوێستی هەبێت ئەگەر رێگا نەدرێت بە قوتابی کورد بە زمانی کوردی پرسیاری بۆ بنوسریت و ریگای پێ نەدرێت بە کوردی وەڵام بداتەوە، دەبێ مامەڵەی هاوشێوە بکات بۆ قوتابیانی غەیرە کورد لە زانکۆکانی هەرێمی کوردستان.