نێردەی ترەمپ بۆ عێراق: سەرجەم گروپە چەکدارەکان بخرێنە ژێر دەسەڵاتی دەوڵەتەوە

سبەی

نێردەی تایبەتی سەرۆکی ئەمەریکا بۆ کاروباری عێراق رایگەیاند، هیچ شوێنێک بۆ گروپە چەکدارەکانی دەرەوەی دەسەڵاتی دەوڵەت نییە، پێویستە هێزە چەکدارەکانی لە چوارچێوەی سەرکردایەتی یەک حکومەت و یەک دەوڵەت و فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق کۆبکرێنەوە. جەخت لەسەر پەیوەندی نێوان حکومەتی فیدراڵ و حکومەتی هەرێمیش دەکاتەوە.

مارک ساڤایا، نێردەی تایبەتی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمەریکا بۆ عێراق، لە لێدوانێکی فەرمیدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس بڵاوی کردەوە، لە ماوەی سێ ساڵی رابردوودا، سەرکردایەتی عێراق هەنگاوی گرنگی ناوە بە ئاڕاستەیەکی راستی سیاسی و ئابوری، وەک دەوڵەتێکی خاوەن سەروەری بۆ کەمکردنەوەی کاریگەرییە دەرەکییەکان.

بەپێویستی زانییوە، چەک تەنها لە کۆنترۆڵی حکومەتی شەرعیدا بێت، دەرگا بە رووی کۆمپانیا جیهانییەکان بکاتەوە بۆ ئاوەدانکردنەوەی وڵات و پەرەپێدانی ژێرخانی خراپی وڵاتەکە، بەڵام تائێستا ئەوە نەکراوە، عێراق پێویستی بە پشتیوانیی بەردەوام هەیە بۆ ئەوەی لەسەر ئەو رێگەیە بەردەوام بێت.

نێردەی تایبەتی ترەمپ رایگەیاندووە، حکومەتی ویلایەتە یەکگرتووەکان بە روونی رایگەیاندووە: جێگەیەک بۆ گروپە چەکدارەکانی دەرەوەی کۆنترۆڵی دەوڵەت نییە، سەقامگیری عێراق و بوژانەوەی وەستاوەتە سەر یەکخستنی هێزە ئەمنییەکان لەژێر سەرکردایەتی یەک حکومەت و فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکان و لە سایەی یەک ئاڵا کە نوێنەرایەتی سەرجەم عێراقییەکان دەکات.

جەختی کردوەتەوە، بەبێ ئەو یەکێتییە سەروەری و پێشکەوتنی عێراق لە مەترسیدایە، بەرژەوەندی گەلی عێراق و ناوچەکەیەکی بەرفراوان بەندە بە سەروەری عێراقەوە بەبێ دەستوەردانی پیسی دەرەکی، لەناویاندا ئێران و بریکارەکانی. پابەند بوون بە خزمەتکردنی هاوڵاتیان و ژیانی ئاشتییانە لەگەڵ دراوسێیەکانی.

بەوتەی مارک ساڤایا، لەو چوارچێوەیەدا یەکێتی و هەماهەنگی لەنێوان دەسەڵاتی فیدراڵی و هەرێم پێویستە بۆ دەستبەرکردنی ئاسایشی بەردەوام، گەشەی ئابوری و پابەندی نیشتیمانی.

ئاماژەی بەوەکردووە، عێراق وڵاتێکی گرنگی ناوچەکەیە، پێویستە رۆڵی سروشتی خۆی بگێڕێت، پشتیوانی ئاشتی، ئاسایش و سەقامگیریی هەرێمی بکات، نابێت عێراق بگەڕێتەوە بۆ رابردوو و ئەو رێبازانە بگرێتەبەر کە لەمپەرن لەبەردەم پێشکەوتن و یەکگرتوویی.

نێردەی تایبەتی سەرۆکی ئەمەریکا رایگەیاندووە: ئەرکی منەوە بەناوی سەرۆک ترەمپەوە پەیوەندی بەردەوامم لەگەڵ عێراق هەبێت و پاڵپشتی بکەم بەرەو سەقامگیری و سەروەری و خوشگوزەرانی، عێراق گرنگییەکی گەورەی هەیە بۆ ناوچەکە و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، وەک یەکێک لە بەهێزترین هاوبەشەکانی ئەمەریکا دەمێنێتەوە، پابەندم بە باشترکردنی ئەو پەیوەندییە و ئەو رۆڵە شکۆمەندایە وەک نێردە دەگرمە ئەستۆ، پێویستە جارێکی دیکە عێراق مەزن بکەینەوە.

نێردەی تایبەتی ترەمپ بە نهێنی سەردانی عێراق دەکات

ئەو لێدوانە لەکاتێکدایە، بەپێی چەند سەرچاوەیەکی نزیک لە بەرپرسانی عێراق، چەند رۆژێک لەمەوبەر مارک ساڤایا نێردەی تایبەتی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمەریکا بۆ عێراق، بە نهێنی سەردانی بەغدادی کردووە و زنجیرەیەک کۆبونەوەی لەگەڵ سەرۆکی پارتە سیاسییەکان و بەرپرسانی عێراق ئەنجامداوە.

بەپێی زانیارییە بڵاوکراوەکان، کە تائێستا هیچ سەرچاوەیەکی فەرمی پشتڕاستینەکردووەتەوە، سەردانەکەی ساڤایا دوور لە چاوی کەناڵەکانی راگەیاندن ئەنجامدراوە، بە هۆی ئەوەی سەردانەکەی بۆ پرسی سیاسی هەستیار بووە و گفتوگۆ لەسەر ستراتیژی داهاتووی ئەمەریکا بۆ عێراق، مانەوەی هێزەکانی ئەمەریکا لە عێراق، هەڵبژاردن و هاوپەیمانێتییەکانی دوای هەڵبژاردن کراوە.

دیاریکردنی ساڤایا وەک نێردەی تایبەتی ترەمپ بۆ عێراق

رۆژی (19ـی تشرینی یەكەمی 2025)، دۆناڵد ترەمپ، بازرگانێكی كلدانی بە ڕەچەلەك عێراقی بەناوی (مارك ساڤایا)ـی وەك نێردەی تایبەتی ئەمەریكا بۆ عێراق دیاریكرد.

سەبارەت بە هۆكاری دەستنیشانكردنی مارك ساڤایا وەك نێردەی تایبەتی ئەمەریكا، ترەمپ رایگەیاند: "خۆشحاڵم بە راگەیاندنی مارك ساڤایا وەك نێردەی تایبەتی ئەمەریكا بۆ كۆماری عێراق،" هەروەها راشیگەیاند "مارك تێگەیشتنێكی قووڵی هەیە بۆ پەیوەندییەكانی عێراق و ئەمەریكا، هەروەها پەیوەندییەكانی لە ناوچەكە یارمەتیدەر دەبن بۆ بەرژەوەندییەكانی ئەمەریكا."

لە كەمپەینی هەڵبژاردنەكاندا، رۆڵی مارك ساڤایا كاریگەر بوو، بە تایبەت كاریگەریی لەسەر دەنگدەرانی موسڵمانی ئەمەریكی لە ویلایەتی میشگن.

لە هەڵبژاردنەكاندا بەخشەرێكی گەورەی پارە بووە بۆ كەمپەینی هەڵبژاردنەكانی ترەمپ.

بەپێی بڵاوكراوەكانی سۆشیاڵ میدیاكەی، پەیوەندییەكانی نێوان ساڤایا لەگەڵ ترەمپ بەهێزە، بۆ لە چەندین بۆنەدا هەردووكیان بەشداربوون. 

ساڤایا كاری بازرگانی دەكات و دامەزرێنەری كۆمپانیای لیف و بەد (Leaf and Bud)ـە. كۆمپانیاكە لە بواری حەشیش كار دەكات و هەردوو جۆری ماریوانای پزیشكی و كاتبەسەربردن دەفرۆشێت.

بەپێی پرۆفایلەكەی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی لینكتن، مارك ساڤایا هیچ پێشینەیەكی لە بواری حكومەت، سیاسی و دیپلۆماسییدا نییە، ئەوەش نیگەرانیی لەسەر تواناكانی لە بەڕێوەبردنی پۆستێكی دیپلۆماسیدا دەخاتە ژێر پرسیارەوە.

ستراتیژیى نوێی ترەمپ و ئامانجى ساڤایا لە بەغداد

سەبارەت بە رۆڵەکەی لە عێراق و دوای دەستنیشانکردنی وەک نێردەی تایبەتی ئەمەریکا بۆ عێراق، مارک ساڤایا رۆژى هەینی (24ـی تشرینی یەکەمی 2025)، لە یەکەم چاوپێکەوتنیدا، سەبارەت بە سیاسەتی ئەمەریکا بۆ عێراق رایگەیاند، "عێراق مەزن دەکەمەوە،" دواتر سەبارەت بە چۆنێتی مەزن کردنەوەی عێراق ساڤایا وتی: " رۆژ لەدوای رۆژ بەبێ سنور، یارمەتی عێراق دەدەم بۆ فەراهەم کردنی ئاشتی و سەقامگیری لە رێگەی دروستکردنێکی پردێکی بە‌هێز لەگەڵ ئەمەریکا."

چەمک یان جوڵانەوەی "مەزن کردنەوە" چییە؟

چەمکی "مەزن کردنەوە" داهێنراوی رۆناڵد ریگن، سەرۆکی پێشووی ئەمەریکایە، لە کەمپەینی هەڵبژاردنەکانی 1980ـی ئەمەریکا بەکاری دەهێنا.

دواتر لە 2016، دۆناڵد ترەمپ، بەڵێنی مەزن کردنەوەی ئەمەریکای بە دەنگدەرانی ئەمەریکادا و بەردەوام لە بانگەشەی هەڵبژاردنەکاندا ئاماژەی بە "مەزن کردنەوەی ئەمەریکا دەکرد."

چەمکی "مەزن کردنەوە" تەنها چەمکێک نییە، بەڵکو ئێستا بووە بە جوڵانەوەیەکی تایبەت. جوڵانەوەی "مەزن کردنەوەی ئەمەریکا"، کورتکراوەکەی "ماگا"ـیە، باوەڕیانوایە رۆژانێک ئەمەریکا وڵاتێکی مەزن بووە، بەڵام دواتر بەها و مەزنێتی خۆی لە دەستداوە، بۆیە جوڵانەوەی ماگا و ترەمپ، بانگەشەی گەڕاندەوەی مەزنی دەکەن بۆ ئەمەریکا.