هیچ ئاماژەیەك بۆ ئازادبوونی ئۆجەلان نییە؛ توركیا سێ هەنگاو بۆ خێراكردنی "پرۆسەی توركیای بێ تیرۆر دەنێت"

سبەی

بۆ خێراكردنی ئەو پرۆسەیەی لە توركیا دەستیپێكردووە و كورد بە پرۆسەی ئاشتی و كۆمەڵگەی دیموكراتی و دەوڵەت بە "توركیای بێ تیرۆر" ناوی دەبات، چەند هەنگاوێكی یاسایی دەنرێت، بەڵام تائێستا هیچ ئاماژەیەك بۆ ئازادبوونی عەبدوڵڵا ئۆجەلان رێبەری زیندانیكراوی پەكەكە نییە.

لە توركیا قسەو باسەكان لەسەر ئەوەن بەمنزیكانە دەست بە هەنگاوە "گرنگەكان" ی پرۆسەی "ئاشتی و كۆمەڵگەی دیموكراتیك" بكرێن كە دەوڵەت ئێستاش بە پرۆسەی "توركیای بێ تیرۆر" ناوی دەبات، باس لەوەشدەكرێت دەستكراوە بە ئامادەكردنی رەشنوسێكی یاسایی پەیوەست بە هەڵوەشاندنەوەی پەكەكە و چەكدانانی.

نومان كورتوڵموش سەرۆكی پەرلەمانی توركیا كە هاوكات سەرۆكی ئەو لیژنە پەرلەمانیەیە كە بۆ بەڕێوەچوونی پرۆسەكە پێكهێنراوە و ناوی نراوە لیژنەی "هاوپشتی نیشتمانی و برایەتی و دیموكراتی" رایگەیاند:"ئەم پرۆسەیە لە واقیعدا پرۆسەی ئاشتی نێوان تورك و كورد نییە، بەڵكو پرۆسەیەكە بە راگەیاندنی هەڵوەشاندنەوەی رێكخراوێكی تیرۆریستی (پەكەكە) كە شەڕی دەوڵەتی دەكرد دەستیپێكرد، لە 12 ی ئایاری رابردوو بڕیاری چەكدانانیان دا و پەرلەمان لە نزیكەوە چاودێری دەكات".

ئامانجێكی پێویست

كورتوڵموش جەختیكردەوە لەسەر ئەوەی "هیچ دانوستانێك لەنێوان دەوڵەت و رێكخراوەكەدا نییە(پەكەكە) ئەوەش لەهیچ قۆناغێكدا روونادات".

سەرۆكی پەرلەمانی توركیا لەمیانی چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ سەرنوسەری ژمارەیەك رۆژنامە و میدیای توركیا لە ئیستانبوڵ وتیشی:"پێویستە ئامانجی توركیای بێ تیرۆر بەدیبهێنرێت، ئەوەش بژاردەیەكی سیاسی نییە، بەڵكو پێویستییەكە و پرسی ژیان و مردنە بۆ توركیا".

بەوتەی كورتوڵموش "پەرلەمانی توركیا گفتوگۆی سەبارەت بە رەشنوسی یاسایی تایبەت بەو پرۆسەیە دەستپێدەكات دوای ئەوەی دەزگا ئەمنییە نیشتمانییەكان لەسەروو هەموویانەوە هەواڵگری و وەزارەتی بەرگریی لە بڕیارێكدا جەخت دەكەنەوە كە پەكەكە خۆی هەڵوەشاندۆتەوە و لەواقیعدا چەكدانان روویداوە".

"بەكرداری لە لێدوانی ئاشكرای رێكخراوەكە (پەكەكە) ەوە دەزانین كە داواكاری توندڕەوانەیان نییە، دەشزانین هەندێك داواكاری وەك كیانێكی یەكگرتوو و یاخود ئیمتیازاتی دیاریكراو یاخود پشت بەستن بە زمانێكی دیكەی فەرمی (كوردی) بوونی نییە شانبەشانی زمانی توركی".

یاساكان هەنگاو بە هەنگاو

پارتی دادوگەشەپێدانی دەسەڵاتداری توركیا "ئاكپارتی" و بزوتنەوەی نەتەوەیی توركیا كە هاوپەیمانێتی "گەل" یان پێكهێناوە، لەگەڵ پارتی دیموكراتی و یەكسانی گەلان "دەم پارتی" كار لەسەر ئەوە دەكەن رەشنوسی یاسایی لە چوارچێوەی پرۆسەكەدا دابڕێژن.

بەوتەی چەند سەرچاوەیەكی نزیك لە پرۆسەكە، بۆ رۆژنامەی "شەرقولئەوسەت" هەنگاوی یەكەم یاسای "ماوەی راگوزەرە" كە بە یاسای "رێكخستن" یاخود یاسای "كۆد" دەناسرێت كە تێیدا باس لە خۆ هەڵوەشاندنەوەی "رێكخراوی تیرۆریستی" دەكات و ئەو تۆمەتانەش دیاری دەكات كە ئاڕاستەی ئەندامەكانی دەكرێت.

یاساكە چەند رەشنوسێكی تێدا دەبێت سەبارەت بە گەڕانەوەی ئەندامانی "پارتی كرێكارانی كوردستان" كە رێگە بە گەڕانەوەیان بۆ توركیا و باكوری كوردستان دەدرێت تا تێكەڵ بە كۆمەڵگە ببنەوە.

ئەندامانی پەكەكە بۆ چەند بەشێك پۆلێن دەكرێن

بەپێی سەرچاوەكان، ئەندامان و سەركردەكانی پەكەكە بۆ چەند پۆلێك دابەش دەكرێن، یەكەمیان ئەو سەركردانەی پەكەكە بەڕێوەدەبەن، لەگەڵ ئەو كەسانەی رێگە بە گەڕانەوەیان نادرێت، بەڵكو پێویستە لەسەریان ئەو دەوڵەتە دیاری بكەن كە بۆی دەچن، دووەمیش ئەو كەسانەن كە لە پرۆسەی دژ بە دەوڵەت تێوەگلاون و بڕیاری دەستگیركردنیان دەرچووە و پێویستە دادگایی بكرێن، بەشی سێیەمیش ئەو كەسانەن كە بەشداری هیچ چالاكییەكی دژ بە دەوڵەتی توركیایان نەكردووە و رێگە دەدرێت بگەڕێنەوە بۆ توركیا و تێكەڵ بە كۆمەڵگە ببنەوە، بەڵام لەسەرەتادا وتەیان لێ وەردەگیرێت.

پاش جیاكردنەوەی ئەندام و سەركردەكانی پەكەكە بەگوێرەی ئەو سێ پۆلێنە، وەك سەرچاوەكان باسی دەكەن، لە قۆناغی دووەدا هەمواری یاسای "بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر" دەكرێت لەگەڵ ئەنجامدانی رێوشوێنە ئەمنییەكان و شێوازی سزاكانی توركیا، لەسەر بنەمای جێبەجێكردنی یاسای قۆناغی راگوزەر یاخود "یاسای كۆد".

یاساكە دەخرێتە بەرنامەی كاری پەرلەمانەوە

سەرچاوەكان روونیان كردۆتەوە، دەستپێكردنی ئەو هەنگاوانە و بردنی رەشنوسەكە بۆ خشتەی كاری پەرلەمان، دوای ئەوە دەبێت كە لیژنە پەرلەمانیەكە راپۆرتی كۆتایی خۆی پێشكەش كرد، لەسەر بنەمای بڕیاری دەزگا ئەمنییەكانی توركیا بەتایبەتیش هەواڵگری و وەزارەتی بەرگریی توركیا.

سەرۆكی پەرلەمان شكستهێنانی پرۆسەكانی رابردوو دەخاتە ئەستۆی گولەنیەكان

بەوتەی كورتوڵموش "ئەو پرۆسەیەی ئێستا بەڕێوەدەچێت دەستكەوتێكی گەورەیە بۆ توركیا، چونكە سیاسیەكان سەرنجیان لەسەر یەك پرسە، هەرچەندە بیروراشیان لەوبارەیەوە جیاوازبێت، بەڵام كۆكن لەسەر پێویستییەكەی، ئەمەش پێچەوانەی ئەو پرۆسەیەیە كە لە نێوان 2013 بۆ 2015 دەستیپێكرد و دواتر "رێكخراوی فەتحوڵڵا گولەنی تیرۆریستی" دەستێوەردانیان كرد، كە نزیكەی زۆربەی دەزگاكانی دەوڵەتیان لەژێر دەسەڵاتدا بوو، هەرچەندە ئیرادەیەكی سیاسی دەیویست پرۆسەكە بەڕێوەببات، بەڵام ئیرادەیەكی سیاسی دیكە كە لەناو دەوڵەتدا رەگی داكوتابوو رێگری دەكرد".

كرانەوە بەڕووی ئۆجەلاندا

سەبارەت بە جێبەجێكردنی "مافی هیوا" كە بۆ ئازادكردنی عەبدوڵڵا ئۆجەلان رێبەری پەكەكە پێشنیازكراوە، پاش ئەوەی 26 ساڵی تەمەنی لە زیندانی دورگەی ئیمراڵی بەسەر بردووە، سەرۆكی پەرلەمانی توركیا وتی "تائێستا ئەو پرسە لە خشتەی كارەكاندا نییە".

سەبارەت بە گفتوگۆكانی پەیوەست بە سەردانی لیژنە پەرلەمانیەكەش بۆلای ئۆجەلان لە ئیمراڵی، كورتوڵموش وتی "لیژنە پەرلەمانیەكە بڕیار لەوبارەیەوە دەدات".

دەمیرتاش پەیامێك ئاڕاستەی ئۆجەلان و باخچەلی و ئەردۆغان دەكات

سەڵاحەدین دەمیرتاش، هاوسەرۆكی پێشووی پارتی دیموكراتی گەلان هەدەپە، كە نزیكەی نۆ ساڵە زیندانی كراوە لە هەژماری خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی (X) نوسینێكی بڵاوكردەوە و داوای لە ئەندامانی پەرلەمان كرد، كە بچنە ئیمراڵی و كۆتایی بە كێشەكان بهێنن و وتی" دەست لە هەنگاونانی كرداریی هەڵمەگرن، لەبەر ئەوەی ئەگەر بە هەمان شێوەی پێشوو هەڵسوكەوت بكەین، بیر بكەینەوە و بدوێین، گۆڕانكاری دروست نابێت".

دەمیرتاش نوسیویەتی"ئەوان لە ناو ئازار، تووڕەیی، پێشداوەری و بێمتمانەییدا گیریانخواردووە كە بەهۆی ململانێی 40 ساڵەوە دروستبوون ئەگەر نەتوانین رێگایەك بۆ تێپەڕاندنی ئەم دۆخە و ساڕێژكردنی برینەكان بدۆزینەوە، ناگەین بە چارەسەرێكی ریشەیی و درێژخایەن".

لە بەشێكی دیكەی نوسینەكەیدا، ئەو سیاسیە زیندانیكراوەی كورد داوایەكی ئاراستەی هەموو لایەنە سەرەكییەكانی پڕۆسەی ئاشتی و بەتایبەت ئەردۆغان، باخچەلی و ئۆجەلان كردووە و دەڵێت "تكایە دەست لە هەنگاوە كردارییەكان هەڵمەگرن، گوێ بە قسەی كەسانی دیكە مەدەن، متمانەتان بە خۆتان هەبێت و بڕوا بكەن كە 86 ملیۆن كەس بە تامەزرۆییەوە چاوەڕێی ئاشتی دەكەن".

" ئەو كەسانەی لە چیاكانەوە چاوەڕێی دابەزین و دانانی چەكن، دەیانەوێت ئۆجەلان نەك تەنها لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە، بەڵكو لەلایەن سیاسەتمەدارانیشەوە سەردان بكرێت و گوێی لێ بگیرێت، بەمەش دەیانەوێت بڕوا بەوە بهێنن كە گەڕانەوە بۆ سیاسەت گونجاوە و دەوڵەت لەم بابەتەدا راستگۆ و جدییە".دەمیرتاش وای نوسیوە.

لە كۆتاییدا، دەمیرتاش بانگەوازێكی ئاراستەی ئەندامانی پەرلەمانی توركیا كرد و نوسیویەتی"ئێوە بۆ ماوەی چەندین ساڵ گەنجەكانتان ناردووەتە چیاكان بۆ ئۆپەراسیۆنەكانی سەر سنورەكان، گەورەترین مەترسیتان خستە سەر شانی ئەوان و بەداخەوە، هەندێكیان بە گیان و خوێنی خۆیان باجیان دا، ئێستا كاتێك دەرفەتتان هەیە كۆتایی بەم ململانێیە بۆ هەمیشە بهێنن، تكایە بچنە دوورگەی ئیمراڵی بۆ ئەوەی كۆتایی بەم كێشەیە بهێنن".