داوای ئازادکردنی دەکەن … عەشیرەتی عوبێد: عەجاج پەیوەندیی بە زیندانی نوگرە سەلمانەوە نییە

سبەی

دوای بڵاوبونەوەی هەواڵی دەستگیرکردنی عەجاج، جەلادەکەی نوگرە سەلمان، عەشیرەتی عوبێد رەتی دەکەنەوە کە ئەو کەسەی دەستگیرکراوە پەیوەندی بە زیندانی نوگرە سەلمانەوە هەبێت و دەڵێن: عەجاج ساڵی 1990 بەهۆی هاوسۆزی لەگەڵ دەستگیرکراوانەوە لە کارەکەی دەرکراوە، ئەو عەجاجەی بەرپرسی زیندانی نوگرە سەلمان بووە تکریتییە و سێ کوڕی لە ریزەکانی داعشدا بوون.

بڵاوبونەوەی هەواڵی دەستگیرکردنی عەجاج ئەحمەد حەردان، ئاڵۆزییەکی گەورەی لە سنوری زڵوعییە و تکریت دروست بووە، عەشیرەتی عوبێدی لە شارۆچکەی زڵوعییەی سەڵاحەدین لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانییدا رایانگەیاند: عەجاج ئەحمەد حەردان بێتاوانە و ئەو کەسەی کە بە خوێنڕێژ یان قەسابەکەی نوگرە سەلمان ناسراوە کەسێکی ترە بەناوی عەجاج تکریتی، نەک ئەوەی دەستگیرکراوە.

عەشیرەتی عوبێد، رایانگەیاند: هەواڵی دەستگیرکردنی عەجاج تکریتی، بەرپرسی زیندانی نوگرە سەلمان لە پارێزگای سەماوە لە سەردەمی دەسەڵاتی رژێمی پێشوو بڵاوکراوەتەوە، لە راستیدا ئەو کەسەی دەستگیرکراوە ناوی عەجاج ئەحمەد حەردانە و سەر بە عەشیرەتی عوبێدییەوە و دانیشتووی زڵوعییەیە کە پلەی ئەفسەرییەکەی مولازمە و لە سنوری پارێزگای موسەننا کاری کردووە، بە پلەی فەرماندەی کەرت، بەڵام بەهۆی هاوسۆزی لەگەڵ دەستگیرکراوان ساڵی 1990 لە کارەکەی دەرکراوە و تائێستا خانەنشین نەکراوە.

لە کۆنگرە رۆژنامەوانییەکەیاندا ئاماژەیان بەوەکردووە، ئەو وێنەیەی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاودەکرێتەوە دەگەڕێتەوە بۆ کەسێک بەناوی عەجاج تکریتی و بڕوانامەی مردنی بۆ دەرکراوە، بەڵام عەجاج حەردان دوای دەرکردنی لە ریزی هێزە چەکدارەکان ژیانێکی ئاسایی هەبوە بە شاهێدی خەڵکی ناوچەکە و هۆزەکان و هێزە ئەمنییەکان.

بەوتەی ئەو عەشیرەتە، عەجاج تکریتی سێ کوڕی هەبووە کە چوونەتە ریزەکانی داعشەوە، بەڵام عەجاج حەردان یەک کوڕی هەیە و هەڵوێستی روونە و لای هێزە ئەمنییەکانیش ناسراوە.

هەروەک ئەو زانیارییانەی بڵاودەکرێنەوە، گوایە بەرپرسی دەستگیرکردن و کۆمەڵکوژیی بووە، ئەفسەرێک بە پلەی مولازم ئەو دەسەڵاتەی نییە، ئەوە لە دەسەڵاتی بەرپرسانی پلە بەرزترە.

عەشیرەتەکەی دەڵێن، بەهۆی نیەتی باشییەوە دوای ئەوەی عەجاج لەلایەن ئاسایشی نیشتیمانی زڵوعییەوە بانگکراوە، هەرخۆی چووە بەدەم داواکارییەکەوە و توشی سەرسوڕمان بووە کە فەرمانی دەستگیرکردنی هەیە لەلایەن ئاسایشی نیشتیمانی پارێزگای موسنناوە.

عوبێدەکان، داوا لە سەرۆک وەزیران و سەرۆک کۆمار دەکەن، کە ئیعتیباری بۆ بگەڕێننەوە بۆ خۆی و بنەماڵە و هۆزەکەی و ناوچەکە بەگشتی، بەتایبەتی عەشیرەتی عوبێد کە قوربانیی زۆری داوە بۆ روبەڕوبونەوەی تیرۆر و بەرگری لە عێراق.

دەستگیرکردنی عەجاج جەلادەکەی نوگرە سەلمان

سەرەڕای ئەوەی چەندین جار هەواڵی مردنی بڵاوبوەتەوە، یان بە مەبەست بڵاوكراوەتەوە، بەڵام سەرئەنجام "جەللادەكەی نوگرە سەلمان" عەجاج ئەحمەد حەردان كە لە سەردەمی رژێمی پێشووی عێراق پلەی ئەفسەر بووە لەلایەن دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق هەواڵی دەستگیركردنی لە پارێزگای موسەنا بڵاوكردەوە.

كەم لە رزگاربووانی شاڵاوەكانی ئەنفال لە كوردستان هەیە باسیان لە "عەجاج" یان "حەجاج" نەكردبێت، ئەوان تا لەژیاندا بن ناوەكەیان بەبیر دەمێنێت، هەر ئەوانیش ناسناوی "حەجاج" یاخود "جەللادەكەی نوگرەسەلمان" یان پێداوە. ئەویش بەهۆی ئەو دڕندایەتییەی دژ بە خەڵكی سڤیلی كورد پەیڕەوی كردووە بەتایبەت لە کاتی دەستپێكردنی شاڵاوی ئەنفال دژ بە كورد لەلایەن رژێمی پێشووی عێراق لە ساڵی 1988 كە تیایدا 182 هەزار كەس كۆمەڵكوژكران یاخود زیندەبەچاڵ كران، ئەوانیش زۆربەیان لە بیابانەكانی سەماوەو باشوری عێراق ژێرخاك نراون، بەشێكیشیان كە زیندانی نوگرە سەلمانیان بینیوە و رزگاریان بووە "شایەتی بۆ دڵڕەقی و دڕندەیی حەجاج" دەدەن.

دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق رۆژی هەینی (1ـی ئابی 2025) وێنەی عەجاجی لەگەڵ راگەیەندراوێكدا بڵاوكردەوە، كە تیایدا هاتووە:"سەرەڕای بانگەشەی مردنی، دەزگای ئاسایشی نیشتمانی حەجاجی نوگرەسەلمانی دەستگیركرد".

لە درێژەی راگەیەندراوەكەدا هاتووە: "لە بەردەوامیی پرۆسە تایبەتەكان بۆ راوەدونانی تاوانبارانی رژێمی پێشوو، دوای بەدواداچوونی هەواڵگری ورد كە زیاتر لە شەش مانگ بەردەوام بوو، تیمەكانی دەزگای ئاسایشی نیشتمانی لە پارێزگای موسەنا توانییان بە هەماهەنگی لەگەڵ ئەمنی باشوری سەڵاحەدین، یەكێك لە دیارترین داواكراوان و جەلادەكانی رژێمی پێشوو، تۆمەتباری هەڵاتوو عەجاج ئەحمەد حەردان ناسراو بە "حەجاجی نوگرە سەلمان" دەستگیر بكەن، كە پلەی ئەفسەر بووە لە زیندانی نوگرە سەلمانی باوبانگ خراپ".

وەك دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق باسیكردووە "حەجاج چەند پلەیەكی هەبووە لە دەزگا ئەمنییەكانی رژێمی پێشوو، بەڵام دواپۆستی ئەفسەر بووە لە نوگرە سەلمان، بەشداریشی كردووە لە كوشتن و ژێرخاككردنی قوربانیان لە گۆڕە بەكۆمەڵەكان لە نوگرە سەلمان".

"تۆمەتبار زنجیرەیەك تاوانی لەسەردەمی دیكتاتۆریەت دژ بە مرۆڤایەتی و سەدان هاوڵاتی عێراقی ئەنجامداوە، بەتایبەتیش دژ بە نەتەوەی كورد كە بەزۆر رەوانەی پارێزگای موسەنا كرابوون، لەو زیندانەدا ئەشكەنجە و كوشتن و دەستدرێژی دژ بە خەڵك ئەنجامداوە". دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق وا دەڵێت.

بەوتەی دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق "بۆ ئەوەی دەزگا ئەمنییەكان بەلارێدا ببەن، بنەماڵەكەی لەماوەی رابردوودا هەواڵی مردنیان بڵاوكردووەتەوە، بەڵام بە هەوڵی هەواڵگری و شیكردنەوەی زانیارییەكان و بەراوردكردنی بە دانپێدانانەكانی پێشوو، هاوكاربوو لە دۆزینەوەی شوێنەكەی و دیاریكردنی شوێنی خۆحەشاردانی لەناو پارێزگای سەڵاحەدین".

بۆ ئەو پرۆسەیە وەك دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق باسیكردووە، "رەزامەندی دادوەری وەرگیراوە، و وتەی قوربانییانیش لەگەڵ ئەو كەسانەی مافی كەسییان لەلای بووە، دواتر پرۆسەكە ئەنجامدراوە و تۆمەتبار دەستگیركراوە، رەوانەی لایەنی پەیوەندیداری تایبەتمەند كراوە بۆ رێوشوێنە یاساییەكان".

عەجاجی جەلاد کێیە؟

عەجاج ئەحمەد حەردان ناسراو بە "حەجاج یان عەجاج تكریتی"، خەڵكی شارۆچكەی تكریتە لە پارێزگای سەڵاحەدین و لە عەشیرەتی ئەلبوناسر و هۆزی نزارە، واتە عەشیرەتەكەی سەدام حسێن، هەروەها پلەی ڕائیدی ئەمن بووە.

لە دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس، ماڵی لە كەركووك بووە، دواتر بەرەو سوریا هەڵاتووە و لە گەڕەكی جەرمانەی دیمەشقی پایتەختی سوریا لە شوقەیەكدا ژیاوە.

لە كاتی دادگایكردنی سەرانی ڕژێمی بەعس، بەردەوام سەیری پرۆسەكەی كردووە و ئاگاداری ئەوە بووە ناوی وەك تاوانبار لە تاوانی ئەنفالدا هاتووە.

سێ كوڕی هەبووە، دووانیان بوونەتە چەكداری قاعیدە و لە شەڕێكدا لە شارەدێی (زڵوعییە)ـی پارێزگای سەڵاحەدین كوژراون، هەروەها كوڕە بچووكەكەی ناوی ڕائید بووە و لە سوریا لەگەڵ باوكی ژیاوە.

بەپێی گێرانەوەكانی ئەو كەسانەی لە زیندانی مەرگی نوگرەسەلمان گەڕاونەتەوە و پێشتر چیرۆكی ژیانی زیندانی  و دڕندەیی ڕژێمی بەعسیان بەرامبەر بە كورد گێڕاوەتەوە، "حەجاج بەرپرسی زیندانەكە بووە و هاوشێوەی نەبووە لە دڕندەییدا و دەڵێن "حەجاج باڵابەرزێكی دەموچاو تاریك و دڕندەبوو، هەر كە دەهاتە هۆڵەكانی زیندان بەبێ ئەوەی چەند كەسێك ڕەوانەی مەرگ بكات دەرنەدەچوو".

دەشگێڕنەوە "دوای گوللـەبارانكردن یان لەسێدارەدانی كەسوكارەكانمان، تەرمەكانی دەخستە بەردەم سەگەكانی و خۆشی بەدەمییەوە پێدەكەنی و ئەشكەنجەی دەداین".

دادگاکانى هەرێم دەرگا بۆ تۆمارکردنى سکاڵا دژى عەجاج دەکەنەوە

سەرۆكایەتی دادگای تێهەڵچونەوەی ناوچەی كەركوك/گەرمیان كەسوكاری ئەنفالكراوان ئاگاداردەكاتەوە کە پێویست ناکات سەردانى بەغداد بکەن بۆ تۆمارکردنى سکاڵا لە دژی تۆمەتبار عەجاج ئەحمەد حەردان و دەتوانن لەدادگاکانى سنورى  كەركوك/گەرمیان سکاڵا تۆمار بکەن.

سەرۆكایەتییەکە رۆژى شەممە (2ـى ئابی 2025) لە راگەیەنراوێکدا سەرجەم كەسوكاری ئەنفالكراوان ئەوانەی خوازیارن سكاڵا تۆمار بكەن لە دژی تۆمەتبار عەجاج ئەحمەد حەردان ئاگاداردەکاتەوە کە پێویست ناكات بۆ ئەو مەبەستە سەردانی دادگاكانی بەغداد و باشوری عێراق بكەن، هەرلە دادگاكانی لێكۆڵینەوەی سنووری سەرۆكایەتییان رێكاری یاسایی دەگیرێتە بەر و كاری پێویست ئەنجام دەدرێت.

دەشڵێت: دواتر لە كاتی گونجاو بۆ سەردانی دادگاكانی لێكۆڵینەوە ئاگاداریان دەكەنەوە.

بەوتەى عەلى دەروێش کەسوکارى ئەنفال، دەستگیرکردنى عەجاج ئەحمەد حەردان تکریتی کە یەکێک بووە لەجەلادەکانی قەڵای نوگرە سەلمان، لەسەر سکاڵاى تیمێکی پێنج کەسی لەکەسوکاری ئەنفالکراوان و ڕزگاربوانی زیندانی نوگرەسەلمان بووە لەهەردوو قەزای کەلار و چەمچماڵ کە لەڕۆژانی (28و29ـی تەمموزی 2025) سەردانی دادگای بەرایی سەماوەیان کرد بەمەبەستی تۆمارکردنی سکاڵا لەسەرى.

دەشڵێت: لەپاش تۆمارکردنی سکاڵا، بەکەمتر لە (48) کاتژمێر (عەجاج) لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستگیرکراوە.